09 May 2009

Ном уншмаар байна.

Надад ном бэлэглэх хэн нэгнийг хүлээгээд л... нэг юмыг бүүр үнэн голоосоо хийхийг хүсдэг нэг тийм мэдрэмж байдаг даа. Яг л тэр агшинд л хиймээр болох бүүр тэвчихгүй байж ядах... хийж байж л санаа амрах... заримдаа бүүр ямар нэг юмыг идмээр болох хүсэл ч бас адилхан... тэрэн шиг ойрд ном "идмээр" болоод удаж байна. Ойрд ааваас ном ирээгүйг хэлэх үү... дурласан таалагдсан номыг би хэд дахин уншдаг юм... хоёр дахь... гурав дахь... дөрөв дэх уншилтаас анхны удаагийнхаас илүү гоё таашаал мэдрэх тусам тэр номонд яг л эр хүнд дурладаг шиг дурлаж орхидог юм. Гэхдээ тэр дурлал өөрөөсөө бас нэг сонин хүсэл төрүүлээд байдаг нь гайхмаар... хэн нэгэнтэй хуваалцмаар... тэр номноос миний авсан таашаал мэдрэмжийг өөр олон олон хүмүүст яг л тэр чигээр нь мэдрүүлмээр... өөр олон олон хүнд уншуулмаар... дурлуулмаар... тэгэхлээр энэ дурлал эр хүнд дурлах дурлалаас өөр байх нь, харамлахгүйгээрээ...

Хамгийн сүүлд уншсан ном бараг 4-5 сарын өмнө байх даа Дармын Батбаяр "Бүтээхүйн зүй тогтол" /урлаг уран зохиолын ерөнхий зүй тогтлын тухай судалгааны ном/, Мишэл Де Монтень "Сонгомол эссенүүд", Б.Шүүдэрцэцэг "Сэтгэлийн Анир", Ц.Бавуудорж "Сарны шүлгүүд", аа бас аръябалын бясалгалын хэдэн номууд.... одоо өөр ном уншмаар байна аа. Хамгийн сүүлд намайг үхтэл дурлуулсан ном бараг жил гарангийн өмнө уншсан Г.Аюурзанын Цуурайнаас төрөгсөд л байлаа. Түүнээс хойш уншсан ямар ч ном түүнийг гүйцсэнгүй.
Би 6 настай сургуульд орсон гэсэн ч түүнээс өмнө аль хэдийнэ уншдаг алдаагүй зөв бичдэг байсан. Тэгэхлээр миний ном уншиж эхэлсэн түүх их эрт... тэр үед унших номууд, уран зохиолын том том туужууд бас түүхэн романуудаар, тэднийг бичдэг зохиолчдоор баян байсан л даа Монгол. Дахиад "Их хувь заяа" шиг, "Тунгалаг тамир" шиг, "Газар шороо" шиг, "Цаг төрийн үймээн" шиг, "Дурлал" шиг "Эр бор харцага" шиг бүүр "Оройгүй сүм" шиг зохиолуудыг бичих авъяастнуудаар, суутнуудаар дутаaгүй байгаасай Монгол.

Сүүлийн үед "Монголын утга зохиолын томчуудыг төдийгүй ард түмнээ "доош нь хийж", сэтгэхүйн хэмээх утга зохиолд огтоос хамааралгүй чиглэл гарган ард түмний тархийг угаагч, Өрнөөс хуулбарлагч, өөрөөсөө бусдыг үл тоомсорлогч" хэмээн хийхийнхээ хэрээр хэлүүлж бас бичүүлж шүүмжлүүлж яваа Г.Аюурзана л залуу үеийнхнээс өнөө Монголд романы төрлөөр ганцаараа бичиж байгаа мэт санагдана. Ямартаа ч Аюурзанаас шүлэг бичихээс нь илүүтэйгээр "Арван зүүдний өр" шиг нь, "Цуурайнаас төрөгсөд" шиг нь уншихад хүртэл авъяас шаардсан гоё романууд олноороо төрөх болтугай. Б.Шүүдэрцэцэгийн хэдэн өгүүллэгийг уншлаа, хүмүүс сүйд болоод байхаар нь.... би номыг хэд хэдэн янзаар уншдаг л даа... цайлж суух зуураа... орон дотроо хэвтээд... ширээний ард суугаад... ихэнхдээ бас 00-д... ямрыг нь тэгж ялгаж уншаад байдгийг өөрөө мэддэггүй ... гэхдээ л орон дотроо хэвтээд уншдаг номоо цай уух зуур, эсвэл хэн нэгэн дэргэд байгаа үед уншиж чаддаггүй юм. Шүүдэрцэцгийн номыг бараг хагас цагийн дотор жимс идэж хүнтэй ярьж суугаад л уншчихлаа... уншихад ямар ч тархи ажиллуулах, анхаарал зориулах шаардлагагүй ажээ. Харин Монтенийг нилээн тархиа зүдрээж байж уншиж дуусгалаа... ийм ном л салахын аргагүй амттай бас ийм номноос л "юм үлддэг" аж...

Тийм нэг салахын аргагүй амттай... хэд хэдэн ном уншсанаас илүү... намайг дурлуулах номыг хэн нэгэн надад бэлэглээсэй ойрын хугацаанд гэсэн....

1 comment:

Idea said...

Bi yag odoo Darmiin Batbayr guain "Chamd az jargal husie" uguullugiin tuuvriig unshij bna. Oirhon baisan bol chamd belegleh sen.